September 2021
Het lot van het werkpaard Zoals we gewend zijn volgen de ontwikkelingen in de Nucleaire Geneeskunde elkaar in rap tempo op. Waar in de afgelopen jaren met veel succes de PSMA-tracers voor het grote ‘publiek’ beschikbaar zijn gekomen, en passant de richtlijnen voor (re)stadiëring van het prostaatcarcinoom opschuddend, rammelen nu de volgende veelbelovende innovaties aan de deuren van de kliniek. Uiteraard springt als eerste in het oog de introductie en vergoeding van [177Lu]Lu-PSMA-617 behandeling, waarvoor de verwachtingen zeer hoog gespannen zijn. Deze therapie gonst in de behandelgangen van de oncologie poli, niet in de minste plaats aangejaagd door patiënten die deze behandeling reeds in Duitsland hebben ondergaan en de positieve ervaringen mee hebben gebracht naar huis. Het kan niet lang meer duren tot de verantwoordelijke instanties voldoende bewijs verzamelen om positief te beslissen en de deur open te zetten voor een volgende ‘game changer’ binnen de prostaatoncologie. Daarnaast kijken we met belangstelling naar de groeiende hoeveelheid radiofarmaca die imaging op de PET/CT voor nieuwe indicaties en zonder al te grote aanpassingen in de logistiek mogelijk maken. Te denken valt aan Na[18F]F, een radiofarmacon dat weliswaar al wat langer beschikbaar is, maar pas de afgelopen jaren snel populairder aan het worden is. Een mogelijke verklaring hiervoor is wellicht de toename van het aantal beschikbare PET/CTs, ook in de regionale ziekenhuizen en het daarmee aanboren van een groep patiënten die gebruikelijk met hun klachten in deze kleinere ziekenhuizen worden geholpen. Of de introductie van [18F]flurpiridaz, nu toch echt op het moment van doorbreken naar de kliniek, ook bij uitstek een product voor deze ziekenhuizen, met hoge aantallen myocardscans nu en in de toekomst. Zeer bemoedigend, al deze ontwikkelingen, dat maakt ons vakgebied bij uitstek de moeite waard. Maar wel uitsluitend voor domeinen binnen de therapie en de PET/CT, en niet voor ‘good old’ gammacamera, het oorspronkelijke werkpaard van onze afdelingen. Met uitzondering van de vrij recente introductie van CZT (Cadmium Zinc Telluride) technologie als mogelijkheid voor SPECT/CT systemen, ligt de laatste innovatie op deze machines diep weggestopt in ons geheugen. Was het het gebruik van SPECT/CT voor de perfusiescan? Of de introductie van half time imaging? Hoe dan ook blijft het al een tijdje angstvallig stil op gammacamera gebied. De PET/CT is in menig ziekenhuis wellicht al gepromoveerd van luxepaard naar werkpaard. Wat is dan het lot van ons oorspronkelijke werkpaard? Zal dit over vijf jaar zijn verwezen naar de oude doos, of blijft het voor bepaalde indicaties nog nodig over een gammacamera te beschikken? Crux in deze is de beschikbaarheid van alternatieven voor – pak ‘m beet – renografie of sentinel node scintigrafie. Vooralsnog lijken deze niet beschikbaar, maar veranderingen kunnen snel gaan. De vervangingsbegroting voor 2022 is echter al ingeleverd en vermoedelijk heeft het werkpaard nog wel een plekje in de nieuwe stal weten te bemachtigen. Maar de stal wordt kleiner en het strobed van de andere paarden groter. Wie het lot van het werkpaard kan voorspellen nodigen wij van harte uit. Ondertussen richten wij ons weer op de dagelijkse praktijk. Na een casusbespreking betreffende pontiene myelolinolyse op een [18F]FDG-PET/CT volgt een richtlijnbespreking van collega Veltman et al. betreffende het werken met therapeutische doses radionucliden en een daarop aansluitend artikel van van Golen et al. over dosistempo metingen na [177Lu]Lu-PSMA-617 therapie. Vervolgens een drietal interessante proefschriften betreffende prostaatkanker behandeling en detectie van bijschildklieradenomen met [18F]fluorocholine-PET/CT. Daarnaast beschrijft Dietze in zijn proefschrift een nieuwe hybride SPECT/CT - de uitzondering die de regel bevestigt - voor gebruik op de operatiekamer. Sinds 1 maart van dit jaar mag de redactie van het tijdschrift beschikken over de kwaliteiten van een hoogleraar in de persoon van Sandra Heskamp (zelfs de jongste hoogleraar ooit werkzaam aan het Radboudumc) en zij zal dan ook haar opdracht toelichten in deze editie van het tijdschrift. Voorts is er een interview met collega hoogleraar prof. Lub-de Hoge in het kader van de rubriek Onderzoeker in de kijker. Tot slot zijn er de abstracts van de voorjaarsvergadering, wordt de afdeling nucleaire geneeskunde van het Maasstad Ziekenhuis nader geïntroduceerd en is er weer een ‘oude doos’ betreffende het tijdperk van de mobiele PET camera, ook een gewezen paard van de nucleaire geneeskunde. Dat dat lot de gammacamera gespaard blijft. Ben Bulten & Renato Valdés Olmos INHOUD CASE REPORT Focal Hypermetabolism in the Pontine Region: a Coincidental Finding on [18F]FDG PET/CT that May Demonstrate Osmotic Demyelination Syndrome R.S. Puijk, S.G.F. Erdkamp, J.A.F. de Jong, P.C. Baars LEERSTOEL TOEGELICHT Nucleaire beeldvorming en therapie in immuno-oncologie S. Heskamp ONDERZOEKER IN DE KIJKER De combinatie van ziekenhuisfarmacie en nucleaire geneeskunde voor gepersonaliseerde behandeling van patiënten met kanker M. Lub-de Hooge OORSPRONKELIJK ARTIKEL Dose Rate Levels in Patients Undergoing [177Lu]Lu-PSMA-617 Therapy L.W. van Golen, A. Rulof, L.W.M. van Kalmthout, M.G.E.H. Lam, C.A.T.M. Leijen, A.J.A.T. Braat RICHTLIJNBESPREKING Het werken met therapeutische doses radionucliden - potentiële blootstelling voor derden: a game changer N.C. Veltman, S. Rijnsdorp, D.W. Rook, T. van der Goot, D.B.M. Dickerscheid, B.C. Godthelp CWO VOORJAARSSYMPOSIUM NVNG Online wetenschappelijke vergadering NVNG: Radionuclide therapie PROEFSCHRIFTEN Technical Development of Interventional Nuclear Imaging M.M.A. Dietze Spicing Up Prostate Cancer Theranostics L.W.M. van Kalmthout A New Light on Prostate Cancer J. olde Heuvel Parathyroid Gland Detection in Hyperparathyroidism with [18F]fluorocholine PET/CT W.A.M. Broos IN MEMORIAM In Memoriam: Marion Hendriks-de Jong DIENST IN DE KIJKER Maasstad Ziekenhuis te Rotterdam UIT DE OUDE DOOS De dynamiek van de mobiele PET periode CURSUS- EN CONGRESAGENDA